เก็บความเศร้าไว้ให้พ้นมือเด็กเด็ก (ศิริวร แก้วกาญจน์)

ผมไม่เคยเจอ หรือรู้จักคุณศิริวรเป็นการส่วนตัว เคยเห็นหน้าแกในนิตยสารวรรณกรรมเล่มหนึ่ง พออ่าน เก็บความเศร้าไว้ให้พ้นมือเด็กเด็ก จินตนาการว่าคุณศิริวรคงชอบขี่จักรยาน ถ้าเลือกได้แกคงอยากขี่จักรยานเที่ยวรอบโลก เดือนนี้อยู่ยุโรป เดือนหน้าอยู่แอฟริกา ซึ่งถ้าไม่ต้องทำพาสปอร์ตเลยจะยิ่งแจ่ม เพราะท้ายที่สุดศุลกากร กฎหมายการข้ามประเทศ ก็เป็นเพียงแนวคิดของคนผู้ "จมจ่อมอยู่กับพรมแดน" (จาก พรมแดนภายใน บทสั้นๆ ที่โดนใจสุด)

ถึงในชื่อเล่มจะมีคำว่า "เด็ก" และหลายบทก็มี "เด็ก" เป็นตัวละครสำคัญ แต่ เก็บความเศร้าไว้ให้พ้นมือเด็กเด็ก ตีโจทย์ที่ไม่ "เด็ก" แม้แต่น้อย ประเด็นซึ่งพูดถึงในหลายบทคือความขัดแย้งระหว่างประเทศ การที่มนุษย์ถูกแบ่งแยกตามเผ่าพันธุ์ ศาสนา และดินแดน บางครั้งก็เป็นเพียงอุบัติการณ์ทางประวัติศาสตร์ น่าขันยิ่งนักถ้าคนเราจะรบพุ่ง เข่นฆ่ากันด้วยเรื่องเท่านี้ จากที่ติดตามผลงานคุณศิริวรมา นี่คือมุมมองที่เป็นตัวแก๊ตัวแก และในที่นี้ มันถูกนำเสนออย่างลงตัวสุด เมื่อเป็นบทกวีสั้นๆ

จะพูดถึงเล่มนี้ โดยไม่พูดถึงรูปแบบก็คงไม่ได้ เพราะเป็นประเด็นที่หลายคนกำลังถกเถียงกัน เก็บความเศร้าไว้ให้พ้นมือเด็กเด็ก รวมกลอนเปล่า ไร้ฉันทลักษณ์ ซึ่งเป็นวิธีเขียนที่เรารับต่างชาติเขามาอีกที สำหรับคนเขียนเรื่องสั้น หรือนิยายก็คงไม่รู้สึกรู้สาอะไรหรอก (เพราะศาสตร์เรื่องสั้น นิยายก็ยกต่างชาติเขามาทั้งกระบุงอยู่แล้ว) แต่สำหรับในแวดวงกวี ซึ่งคงมีความเป็นอนุรักษนิยมอยู่สูง การที่รวมกลอนเปล่าได้ชิงซีไรต์ ก็สร้างกระแสได้พอสมควร

ถ้ามองว่าบทกวีคือการเล่นกับจังหวะจะโคน จะเรียกกลอนเปล่าเล่มนี้ว่าไร้ฉันทลัษณ์เสียทีเดียวเลยก็คงไม่ได้ อย่างบทกวีสำหรับเด็กชายอาลีและอิรัก ก็ใช้การซ้ำวรรคไปมา เพื่อเน้นท่วงทำนอง เทคนิคการใช้วรรคซ้ำนี้ก็มีให้เห็นเรื่อยๆ ใน เก็บความเศร้าไว้ให้พ้นมือเด็กเด็ก ดังนั้นระหว่างที่อ่านก็ไม่รู้สึกเรื่อยเปื่อย ถ้าให้เปรียบกันดนตรี น่าจะเป็นรัวกลองแอฟริกา หรือไทโกะ เท่าที่เคยอ่านกลอนเปล่าฝรั่งมา จะติเล่มนี้อย่างเดียวก็คือ บรรยากาศมีแล้ว แต่ยังขาดการสร้างภาพ (image) แบบชัดเจน ที่เป็นหัวใจของกลอนฝรั่ง

แถมท้ายนิดหนึ่งว่าชอบ รายการเยี่ยมบ้านคนดัง สุดๆ เป็นกลอนเล่าเรื่อง (narrative poem) ที่ไม่ค่อยเห็นคนไทยสมัยนี้เขียนกันเท่าไหร่