พูดถึงเศรษฐกิจพอเพียง

ไหนๆ ขอทำตัวตามกระแสพูดถึงเศรษฐกิจพอเพียงกับเขาหน่อยเถอะ ระยะนี้เปิดเวปบลอค เวปบอร์ดที่ไหนก็มีแต่คนพูดถึงเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งในแง่หนึ่งก็น่ายินดี เพราะช่วยกระตุ้นเตือนกระแสสำนึกในสังคม

แต่อีกแง่หนึ่งก็น่ายินร้ายอยู่เหมือนกันเพราะข่าวที่เกี่ยวข้องกับเศรษฐกิจพอเพียง มักออกมาในทำนองน่าสงสัย ยกตัวเองเช่นเจ้าสัวออกมาให้สัมภาษณ์ว่าที่ตัวเขาร่ำรวยมาถึงทุกวันนี้เพราะหลักเศรษฐกิจพอเพียง หรือนักการเมืองอำนาจเก่ากลายเป็นตัวแทนประเทศอธิบายให้ชาวต่างชาติฟังว่าอะไรใช่ ไม่ใช่เศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งก็ชวนให้ประชาชนสงสัยว่าถ้าท่านรู้จริง ทำไมไม่ปรับมาใช้ตั้งแต่สมัยอำนาจเก่า ยังไม่กลายเป็นอำนาจเก่าเล่า

ข่าวเหล่านี้ทำให้เรานึกถึงละครช่องสามเมื่อปีมะโว้ จำชื่อเรื่องไม่ได้แล้ว แต่จำได้ว่าคุณพีท ทองเจือเล่นเป็นพระเอก มีเจ้าหงิญเป็นนางเอก ผู้ร้ายละครเรื่องนี้คือนักค้ายาเสพติด ซึ่งชอบยกพุทธสุภาษิตมาอ้างปาวๆ เจตนาของคนทำละครคงไม่ใช่ต้องการสื่อหรอกว่าพุทธสุภาษิตนั้นเป็นของเปล่าประโยชน์ แต่น่าจะเพื่อแสดงให้ความมือถือสากปากถือศีลของผู้ร้ายมากกว่า เพราะพุทธสุภาษิตเป็นของดี ของแท้ที่มีมาคู่สังคมไทย ถ้าหยิบจับมาใช้ คนดูก็จะเข้าใจได้ง่ายว่าเออ! ขณะนี้คนทำละครต้องการยั่วล้อพฤติกรรมนกแก้ว นกขุนทอง ท่องได้แต่ไม่รู้จักนำมาใช้

ที่น่าเป็นห่วงคือตอนนี้เศรษฐกิจพอเพียงกำลังตกอยู่ในวิกฤติเดียวกัน! คือไม่ว่าใครก็อยากโอ้อวดว่าฉันเข้าใจมัน เพื่อการโฆษณา สร้างความนิยมให้กับตัวเอง ซึ่งถ้าปล่อยไว้แบบนี้เรื่อยๆ เศรษฐกิจพอเพียงจะยิ่งกลายเป็นทฤษฎีว่างเปล่าขึ้นทุกวัน

ซึ่งจะโทษสังคมฝ่ายเดียวก็ไม่ได้ เพราะก็ต้องยอมรับนั่นแหละว่า ปัจจุบันหลายแง่มุมของเศรษฐกิจพอเพียงยังเป็นนามธรรมสูง หมายถึงยังขาดหลักการจับต้องได้ มีสักกี่คนที่อ้างว่าเข้าใจเศรษฐกิจพอเพียงสามารถตอบคำถามเหล่านี้ เศรษฐกิจพอเพียงสนับสนุนให้คนกู้ยืมเงินหรือไม่? ถ้าฉันมีอันจะกิน อยากไปเที่ยวเมืองนอก ใช้ของแพงนี่ถือว่าขัดหลักเศรษฐกิจพอเพียงหรือเปล่า? จำเป็นไหมว่าในเศรษฐกิจพอเพียงทุกคนต้องเท่าเทียมกัน ห้ามมีใครรวยกว่า จนกว่า? หรือฉันเป็นศิลปิน ยังไงงานศิลป์มันก็ถือเป็นของฟุ่มเฟือยอยู่แล้ว ถ้าประเทศไทยหันมาใช้เศรษฐกิจพอเพียงเต็มตัวจริง ฉันควรเปลี่ยนงานหรือไม่?

ไม่ใช่ว่าเศรษฐกิจพอเพียงไม่มีคำตอบให้กับคำถามเหล่านี้นะครับ เชื่อว่ามี และเป็นคำตอบที่น่าพอใจเสียด้วย แต่คนไทยพร้อมหรือยังที่จะให้เศรษฐกิจพอเพียงเป็นระบบซึ่งนำมาปรับใช้ได้จริง เราพร้อมไหมที่จะให้นักวิชาการทั้งใน และต่างชาติมาวิเคราะห์ สังเคราะห์ ตีแผ่ ประเมิน สร้างโมเดลเศรษฐกิจพอเพียง ต้องยอมรับแหละว่าปรัชญาทุกข้อที่ตั้งมาใหม่ๆ ก็เหมือนเด็กทารกที่ต้องอาศัยการฟูมฟักเลี้ยงดู เราพร้อมไหมที่จะให้เศรษฐกิจพอเพียงเจริญเติบโตไปกว่านี้ ทุกทฤษฎีย่อมมีกาลเทศะ ความเหมาะสม จุดด้อยจุดอ่อน เรายอมรับได้หรือเปล่า ถ้านักวิชาการจะบอกว่าเศรษฐกิจพอเพียงอาจไม่เหมาะสมกับทุกสถานการณ์ มีบางจุดของมันที่อ่อนประสิทธิภาพกว่าทุนนิยม หรือตั้งคำถามว่าอะไรคือวิธีนำมันมาใช้ให้ได้ผลดีสุด (เพราะโดยหลักการ ทุกทฤษฎีเวลาอยู่บนกระดาษก็โคตรหรูเลย แต่พอเอามาใช้จริง ก็ต้องหารสอง เผื่อความโลภ ความเลวของคนด้วย)

ถ้าพร้อมก็ดีไปครับ แต่นั่นหมายถึง ถ้าวันข้างหน้าฝรั่งมาชี้ ติติงจุดนั้นจุดนี้ของเศรษฐกิจพอเพียง ก็หวังว่าเราจะรับฟังเขาบ้าง ไม่ใช่เอะอะโวยวายไปก่อน ถ้าอย่างนั้นก็ไม่ต้องหวังหรอกครับว่าหลักอันงดงาม และมีประโยชน์เช่นเศรษฐกิจพอเพียงจะมีวันไต่ลงมาจากหิ้ง เพื่อรับใช้ประชาชน