ชาติเสือไว้ลาย (พีรศักดิ์ ชัยได้สุข)

วู้! ในที่สุดเราก็ได้ดู องค์บาก 2 ต้องขอบคุณกระทรวงวัฒนธรรมที่เอาภาพยนตร์ไทยมาเผื่อแผ่ชาวแอลเอ แต่จะขอบคุณมากกว่านี้ถ้าเอาหนังดีๆ เรื่องอื่นมาฉายด้วย (ไม่ใช่...) องค์บาก 2 นั้นรู้ๆ กันอยู่ว่ากำกับโดยจา และจาก็ได้พิสูจน์ตัวเองแล้วว่านอกจากจะอยู่เบื้องหน้าความสำเร็จของภาพยนตร์ เขายังสามารถอยู่เบื้องหลังได้ด้วย อย่างไรก็ตามผู้กำกับอีกคนของ องค์บาก 2 คือคุณพันนา ฤทธิ์ไกร ซึ่งเป็นผู้อยู่เบื้องหลังหนังไทยแอคชั่นที่ดีที่สุดเรื่องหนึ่งคือ คนไฟบิน

โดยผิวเผิน ทั้ง องค์บาก 2 และ คนไฟบิน ก็มีส่วนคล้ายคลึงกันอยู่ไม่น้อย ทั้งสองเรื่องมีฉากย้อนยุค (องค์บาก 2 ย้อนไปไกลกว่า) เกิดเหตุแถวๆ ภาคอีสาน และทั้งสองเรื่องนี้มีพระเอกเป็นโจร แต่เอาเข้าจริง คนไฟบิน เป็นหนังที่ผู้สร้างเปิดพงศาวดาร แล้วนำมาดัดแปลงเป็นเรื่องราวแฟนตาซีอย่างหลักแหลม ขณะที่ องค์บาก 2 ฉีกตำราประวัติศาสตร์กันซึ่งๆ หน้า (มีกษัตริย์ศรันยูมาเป็นต้นราชวงศ์ครุฑาเทวา วุ้ย! มาจากไหนเนี่ย) ยิ่งได้อ่าน ชาติเสือไว้ลาย ก็ยิ่งทึ่ง คนไฟบิน ภาพยนตร์แอคชั่น (ที่สมควรจะ) โง่ๆ กลับสะท้อนความซับซ้อนของสังคมสมัยก่อน ตั้งแต่สัมพันธ์ระหว่างเจ้าหน้าที่ (ขุนลีโอพุฒ) โจร ทั้งฝ่ายดี ฝ่ายร้าย และชาวบ้าน รวมไปถึงแง่มุมทางไสยศาสตร์ ความสำคัญของนายฮ้อย และควาย อันเป็นปัจจัยหลักทางเศรษฐกิจในสมัยโบราณ ล้ำเลิศ ล้ำเลิศ (ตบเข่าฉาด!)

จริงๆ หนังสือ ชาติเสือไว้ลาย ก็เป็นหนังสือประวัติศาสตร์ที่ดีมากเช่นกัน อ่านสนุก ได้ความรู้ ถ้าจะมีติหน่อย ก็ตรงควรอัดภาพประกอบเยอะกว่านี้ อาจารย์พีรศักดิ์เล่าถึง "เสือ" หรือ "โจร" หรือ "นักเลง" ในอดีต และความสำคัญของบุคคลเหล่านี้ต่อโครงสร้างสังคม ก่อน และหลังปฏิรูปการปกครอง (ไม่ใช่เปลี่ยนแปลงการปกครองนะ ปฏิรูปการปกครองหมายถึงสมัยรัชกาลที่ 5 ประเทศไทยรวบรวมหัวเมือง และแว่น แคว้นต่างๆ สร้างเป็นรัฐชาติ)

สาเหตุที่เราชอบหนังสือเล่มนี้นัก เพราะ ชาติเสือไว้ลาย วาดภาพสังคมไทยในช่วงปีพ.ศ. 2430-2450 ได้อย่างน่าสนใจ (ในยุคเดียวกันนี้บิสมาร์คกำลังแผ่อำนาจไปทั่วยุโรป พร้อมๆ กับอเมริกาเลียแผลจากสงครามกลางเมือง) สังคม(ชนบท)ไทยในสมัยนั้นเผื่อแผ่เกื้อกูลกัน ระหว่างชนชั้น แต่ก็ห่างไกลจากความสวยงามแบบอุดมคติที่นักคิดอนุรักษ์นิยมหลายคนชอบวาดภาพกัน ประเทศไทยสมัยก่อนมีกฎเกณฑ์กฎระเบียบที่ยุ่งยากไม่แพ้สมัยนี้ ยกตัวอย่างเช่นการจัดการดูแลควาย การโยกย้ายควายข้ามท้องถิ่นหรืออำเภอ ซึ่งถ้าเทียบกับสมัยนี้แล้ว การจัดการรถไถนาท่าจะง่ายกว่าเยอะ หรือความสัมพัมธ์ระหว่าง "อิทธิพล" (ซึ่งก็คือโจร) และ "รัฐ" (ซึ่งก็คือเจ้าหน้าที่) เราได้เห็นเมล็ดพันธุ์ของการคอรัปชั่น ซึ่งก็เติบโตมาจาก และอยู่ในสังคมไทยตั้งต้นตั้งแต่แรก ไม่ได้รับเอามาจากชาติตะวันตก หรือทุนนิยงนิยมที่ไหน

ชาติเสือไว้ลาย เป็นหนังสือที่ไม่อยากให้ใครพลาดจริงๆ อ่านจบแล้วอย่าลืมหา คนไฟบิน มาดูด้วยนะ