R. Davies's "High Spirits"

เคยตอบคุณสายฝนฯ ในบลอค 10 นักเขียนในดวงใจว่าลำดับนั้นจัดตั้งแต่ต้นปีที่แล้ว จวบจนบัดนี้ได้อ่านหนังสือเพิ่มขึ้น ถ้าให้จัดใหม่ คงได้มีการเปลี่ยนแปลงแน่ๆ หนึ่งในการเปลี่ยนแปลงที่ว่าก็คงเป็นโรเบิร์ตสัน เดวีส์ผู้นี้แหละ เพราะยิ่งอ่านงานแกเท่าไหร่ ก็ยิ่งโดนเท่านั้น

แค่คอนเซปของ High Spirits ก็ว้าวไม่รู้จะว้าวยังไงแล้ว นี่คือรวมเรื่องผี ตลอดช่วงสิบแปดปีที่เดวีส์เป็นครูใหญ่วิทยาลัยมัสเสย์ ทุกงานเลี้ยงคริสมาสต์อาจารย์แต่ละคนผลัดกันขึ้นไปให้ความบันเทิง เล่นดนตรี อ่านบทกวี สิ่งที่เดวีส์แสดงคือเล่าเรื่องผี โดยมีจุดมุ่งหมายคือ "ให้ยารักษาแก่มัสเสย์ เพื่อต่อต้านโรคระบาดยุคใหม่ นั่นคือความมีเหตุมีผล" และ High Spirits คือการรวบรวมเรื่องเล่าดังกล่าว ทุกเรื่องมีมัสเสย์เป็นฉากหลัง โดยแกขึ้นต้นเรื่องทำนองว่า "...ผมกังวลใจยิ่งนักที่มหาวิทยาลัยเรา บ้านแห่งความรู้ กลับกลายเป็นที่หลอกหลอนของหมู่วิญญาณ..." หรือ "...มีคนถามผมว่าทำไมไม่เล่าเรื่องผีคนจน ผีนักวิทยาศาสตร์ หรือผีเครื่องจักรบ้าง ผมตอบคนเหล่านั้น ขึ้นอยู่กับว่าปีนี้วิญญาณชนิดไหนที่มาเยี่ยมเยีอน..." หรือ "...ปีนี้ยังไม่เจอผีเลย แล้วจะเอาอะไรมาเล่าให้พวกคุณฟังดี..."

ตอนที่รู้ว่า High Spirits เป็นรวมเรื่องสั้นผีสาง สนอกสนใจว่านักเขียนเก่งๆ เขาแต่งเรื่องผีกันยังไง เรื่องผีเป็นหนึ่งใน genre ที่เขียนยากสุด ปัญหาคือความซ้ำซาก สมัยเด็กๆ เราเป็นแฟนต่วยตูน ประสบการณ์ปีศาจ แต่พออ่านไปได้สักสอง สามเล่มก็เริ่มเบื่อ เพราะทุกเรื่องมีสูตรตายตัว ไอ้ที่น่ากลัวหรือไม่น่ากลัว ขึ้นกับว่าปีศาจตนใดจะหาวิธีหลอกได้เอิกเกริกกว่ากัน เดวีส์คงตระหนักจุดนี้ เรื่องผีแกเลยไม่ได้มีเป้าหมายหลอกให้คนฟังกลัว หลายเรื่องก็ออกจะน่าขบขันด้วยซ้ำ

เดวีส์เขียนเรื่องผีแบบโกธิค หลายเรื่องได้แรงบันดาลใจมาจากนิยายโกธิคดังๆ เช่น When Satan Goes Home for Christmas ก็มาจาก Young Goodman Brown ของฮอว์ธอร์น การเผชิญหน้าระหว่างผู้เขียน และซาตานในคืนคริสมาสต์ หรือ The Cat That Went to Trinity ดัดแปลงแฟรงเกนสไตน์ เรื่องของแฟรงค์ ไอนสไตน์ญาติอัลเบิร์ต ไอนสไตน์เรียนชีววิทยา แล้วต้องการประยุกต์ความรู้นั้นมาสร้างสุดยอดแมวให้มัสเสย์ เดวีส์เข้าใจใส่มุกตลกหยอกล้อกับ genre ที่ตัวเองเขียน เช่น "...เมื่อไหร่ที่คนเราเจอเรื่องลึกลับเหนือธรรมชาติ จะเกิดแรงบันดาลใจให้พูดภาษากอธิค (หมายถึงภาษาโบราณ คำศัพท์เชยๆ ) ขนาดแฟรงค์ที่เป็นนักวิทยาศาสตร์ก็ยังหนีอิทธิพลตรงนี้ไม่พ้น..."

หลายเรื่องสั้นถูกแต่งเพื่อเสียดสีสถานการณ์การเมืองในขณะนั้น เช่น The Kiss of Khrushchev คือเจ้าชายกบ ที่หยิบประเด็นคอมมิวนิสต์เข้ามาผสม หรือ The Ugly Spectre of Sexism เข้าใจว่าตอนนั้นมัสเสย์คงถูกหนังสือพิมพ์โจมตีประเด็นเหยียดเพศ เดวีส์เลยให้วิญญาณสิทธิสตรีประกอบไปด้วยเศษหนังสือพิมพ์เก่าๆ ส่วนวิญญาณเหยียดเพศคือกระทิงยักษ์ สัญลักษณ์ของวิทยาลัย (ตอนที่ทั้งสองฝ่ายสู้กันในลีลามาธาดอร์ เดวีส์อุทานออกมาว่า "เฮมมิงเวย์ช่วยด้วย!") บางเรื่องก็เต็มไปด้วยมุกตลกใน จับอาจารย์คนนู้นคนนี้มาแซว มาเป็นตัวละคร

เคยบอกว่าเราไม่เข้าใจโรเบิร์ตสัน เดวีส์อย่างน้อยการได้ High Spirits ก็เหมือนเราเข้าใจอัจฉริยะของนักเขียนแคนาดาผู้นี้เข้าไปอีกก้าว