R. Banks's "Continental Drift"

Continental Drift เป็นหนังสือสองเล่มที่เราเกลียดมากๆ มาอยู่ร่วมกันในปกเดียว หนังสือเล่มแรกว่าด้วยการสิ้นสูญความฝันแบบอเมริกัน ซึ่งส่วนใหญ่แล้วเรื่องทำนองนี้มักจะ "ตอแหลทั้งเพ" อีกเรื่องหนึ่งไม่ตอแหลเท่า ว่าด้วยความยากลำบากของผู้อพยพมาประเทศอเมริกา แต่ว่าแบงส์ไปไกลยิ่งกว่า The Jungle ของซินแคล์ก้าวหนึ่ง กล่าวคือผู้อพยพในนิยายเล่มนี้มาไม่ถึงประเทศอเมริกาด้วยซ้ำ นี่คือความยากลำบากของการอยากอพยพมาอเมริกา

ตัวเองของนิยายเรื่องแรกคือดูบอย เป็นผู้ชายอเมริกันอายุสามสิบกว่าๆ ทั่วไป ที่ชอบปรากฎตัวใน "วรรณกรรมอเมริกัน" แต่ไม่ค่อยพบเห็นเท่าไหร่ตามท้องถนนในชีวิตจริง เขาเป็นช่างประปาในเมืองเล็กๆ ของนิวแฮมเชีย ชีวิตมีความสุขพอใช้ แต่งงานแล้ว มีลูกสองคน มีเมียน้อยคนหนึ่ง แต่ดูบอยไม่พอใจกับชีวิตตัวเอง อย่างไร้เหตุผล จึงตัดสินใจโยนทุกสิ่งทุกอย่างทิ้ง แล้วย้ายไปอยู่กับพี่ชายที่ทำงานร้านขายเหล้าในฟลอริด้า ภรรยาก็ดีแสนดี บ้าจี้ตามไปด้วย โดยไม่คัดค้าน

สาเหตุที่เราเกลียดเรื่องทำนองนี้มากๆ เพราะมันเป็นเรื่องของตัวละครโง่เง่า ที่นอกจากจะหาเหตุผลไม่ได้ว่าทำไมตัวเองถึงไม่พอใจชีวิตปัจจุบันของตัวเอง จะต้องหาเรื่องเดินมั่วซั่วเข้าไปหาชีวิตที่เฮงซวยยิ่งกว่าเก่า ชีวิตของดูบอยตั้งแต่งานช่างประปา เจ้าของร้านขายเหล้า เรือตกปลา และลงเอยที่เรือลับลอบนำตัวผู้อพยพจากไฮติ ประกอบไปด้วยการเลือกผิดซ้ำแล้วซ้ำเล่า ที่ทำให้ชีวิตของเขาเลวร้ายลงไปเรื่อยๆ อย่างสาสม

เราสมเพช และรังเกียจตัวละครตัวนี้มากๆ โดยไม่แน่ใจด้วยซ้ำว่าแบงส์รู้สึกอย่างไร เขาต้องการให้ดูบอยเป็นตัวอย่างที่ผิด ที่ผู้อ่านควรจะหลีกเลี่ยงหรือเปล่า อาจจะใช่ หรือไม่ใช่ก็ได้ แบงส์พูดในตอนจบว่าทั้งหมดนี่คือเรื่องราวของชายที่ "ใช้ได้" แต่ก็เป็นแค่คน "ธรรมดา" เราไม่คิดว่าดูบอยเป็นคนธรรมดา อย่างที่บอกไปแล้ว ดูบอยคือความหมกมุ่นของคนขาวที่ร่ำรวย ที่ต้องการสร้างดรามาบางอย่างในชีวิตตน ใครที่มีสติหน่อย มาอ่านหนังสือเล่มนี้ ก็น่าจะบอกได้ว่าจุดจบของชีวิตเช่นนี้จะเป็นอย่างไร

สิ่งที่ดูบอยต้องการไม่ใช่การ disillusion หรือการตื่นจากความฝันแบบอเมริกัน เขาต้องการพุทธศาสนา

นิยายอีกเรื่องหนึ่ง ก็มีส่วนคล้ายคลึงกับเรื่องราวของดูบอย พูดถึงหญิงสาว เด็กทารก และเด็กชายชาวไฮติ ที่อยู่ดีๆ อย่างไร้เหตุผล ก็อยากอพยพมาอยู่ประเทศอเมริกา อาจจะเนื่องจากได้ยินข่าวลือมากมายว่าชีวิตบนผืนทวีปร่ำรวย มีความสุขแค่ไหน สิ่งที่คล้ายคลึงกับเรื่องแรก คือสุดท้ายคนเหล่านี้ก็ต้องจ่ายราคาความโง่เขลาของตัวเอง

พูดแบบนี้ไร้หัวใจไปหน่อยหรือเปล่า เราตอบว่าไม่ Continental Drift เช่นเดียวกับ The Jungle เป็นนิยายของผู้อพยพที่มีแต่คนขาวเท่านั้นจึงจะเขียนขึ้นมาได้ เขียนขึ้นมาเพราะต้องการ glamorize ความเจ็บปวด ความยากลำบากของชีวิตในอเมริกา โดยไม่เคยตั้งคำถามเลยว่า ถ้าชีวิตในอเมริกามันเลวร้ายขนาดนั้นจริง จะย้ายมาทำไมตั้งแต่แรก