I. Murdoch's "The Red and the Green"

ถ้าให้ตอบสั้นๆ ว่าชอบไหม คงตอบว่า "ไม่ชอบ" แต่ The Red and the Green ก็เป็นนิยายที่มีประเด็นให้หยิบยกมาพูดคุยได้ร้อยแปด ประการแรกเพราะมันต่างจากเล่มอื่นของผู้เขียนค่อนข้างมาก เมอดอชเกิดในปี 1918 นิยายส่วนใหญ่ของเธอจึงเซ็ทในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 มีบรรยากาศที่ "ไร้กาล" เป็นเรื่องของตัวละครในจักรวาลปิด อันไม่เกี่ยวไม่ข้องใดๆ กับประวัติศาสตร์ เว้นแต่ทฤษฎีประวัติศาสตร์ และการเมืองซึ่งตัวละครถกเถียงกันเพื่อความบันเทิงของผู้อ่าน

The Red and the Green คือนิยายที่บรรจุตัวเอง (อย่างไม่แนบเนียน) ลงไปในประวัติศาสตร์ (หรือจะพูดว่าบรรจุประวัติศาสตร์ลงไปในนิยายอย่างไม่แนบเนียนก็ได้) เหตุเกิดช่วงสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง (ก่อนเมอดอชจะเกิดสามปี) เมื่อหน่วยกู้ชาติไอแลนด์ทำสัญญาอย่างลับๆ กับรัฐบาลเยอรมัน ว่าจะช่วยช่วยก่อศึกในบ้านให้อังกฤษ โดยแลกกับอิสรภาพบนแผ่นดินไอร์แลนด์ แน่นอนว่านี่คือนิยายเมอดอช ยังไงก็ขาดรักหลายเส้าไปไม่ได้ นอกจากประวัติศาสตร์กู้ชาติไอร์แลนด์แล้ว ยังมี "มะรุมมะตุ้มรุมรักมิลลี" ด้วย สองส่วนของนิยายนี้ไม่ค่อยเกี่ยวข้องกันเท่าไหร่ เราถึงบอกว่าเป็นการผสานอย่างไม่ค่อยแนบเนียน

มีบางอย่างในโลกของ The Red and the Green ที่ช่างไม่เข้ากันกับนิยายเมอดอชเอาเสียเลย กระทั่งถึงบทสุดท้าย ซึ่งเป็นเหตุการณ์ในอีกยี่สิบปีให้หลัง เราถึงตระหนักว่า ประวัติศาสตร์ยุโรปก่อนสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง "บริสุทธิ์" เกินไปสำหรับเมอดอช ในยุคนั้น เรายังบอกได้ว่าใครดี ใครเลว ประเด็นด้านการเมืองเลยไม่เข้มข้นเท่าที่ควร เวลาฟังตัวละครถกเถียงกัน เยอรมันปะทะอังกฤษ สังคมนิยมปะทะทุนนิยม สงครามปะทะสันติภาพ แล้วไม่เข็ดฟันได้ใจเหมือนใน The Book and the Brotherhood หรือ A Fairly Honorable Defeat

ประเด็นนิยาย "น้ำเน่า" ของมันก็ไม่ลุ่มลึกเท่าไหร่ด้วย มิลลีซึ่งเป็นศูนย์กลางของเรื่อง ถ้าเทียบกับ "แม่มด" คนอื่นๆ ของเมอดอชแล้วชิดซ้ายตกขอบ ถ้าใช้คำบรรยายของตัวละครในเล่ม มิลลีดูเหมือน "ผู้หญิงชั้นต่ำ" วิ่งพล่านไปนู่นมานี่ เพื่อสนองความต้องการฉับพลันของตัวเอง ทั้งที่ชะตาชีวิตของเธอน่าเห็นใจ และน่าสาสมอยู่ไม่น้อย แต่เรากลับไม่ผูกพันกับตัวละครตัวนี้ น่าผิดหวัง และน่าแปลกใจ เพราะธรรมดาตัวละครอย่างมิลลี เมอดอชหลับตาข้างเดียว ก็เขียนได้ไม่ยาก มิลลีคือแม่มดผู้ปราศจาก "เวทมนต์" อันที่จริงนี่เป็นนิยายแห้งๆ ปราศจากเวทมนต์โดยสิ้นเชิง ทั้งที่เกิดในไอร์แลนด์ดินแดนแห่งภูตแท้ๆ

ถ้าให้เราวิเคราะห์ ความล้มเหลวของนิยายเรื่องนี้อาจเป็นเหตุผลส่วนตัวของผู้เขียน เมอดอชแทบไม่เคยเขียนอะไรเกี่ยวกับไอร์แลนด์อีกเลย ทั้งที่เธอก็เป็นไอริชแท้ๆ (เราเองก็เพิ่งรู้ ถ้าให้เดา จะบอกว่าเธอเป็นยิว) บางทีเมอดอชอาจมีปมบางอย่างเกี่ยวกับต้นกำเนิดของตัวเอง การเขียน The Red and the Green ทำให้เธอได้ใกล้ชิดกับ "ปีศาจ" ของตัวเอง จึงตัดสินใจว่า คงดีกว่าหากเธอปล่อยไอร์แลนด์ให้เป็นหน้าที่ของนักเขียนคนอื่น