N. Bobbio's "Liberalism and Democracy"

เด็กช่างคิดคนไหนเปิดแผนที่เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ดูอาจสงสัยเหตุใดประเทศลาวถึงชื่อเต็มๆ ว่า "สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว" ทั้งที่ครูสอนว่าลาวปกครองโดยระบอบคอมมิวนิสต์ไม่ใช่ประชาธิปไตยอย่างประเทศไทย จริงๆ คือถ้าช่างสำรวจแผนที่โลกหน่อย ก็จะพบว่าประเทศไหนๆ ก็เหมือนจะมีคำว่า "ประชาธิปไตย" อยู่ในชื่อเต็มทั้งนั้น

Liberalism and Democracy พยายามแยกให้เราเห็นว่า "ประชาธิปไตย" และ "เสรีนิยม" (liberalism) นั้นคนละความหมายกัน "ประชาธิปไตย" เป็นเพียงเครื่องมือชนิดหนึ่งที่สามารถใช้ปกครองได้ทั้งในระบอบ "เสรีนิยม" และ "สังคมนิยม" บอบบิโอชี้ให้เห็นความสัมพันธ์ระหว่าง "ประชาธิปไตย" และ "เสรีนิยม" ทั้งในแง่เกื้อหนุน ขัดแย้ง และเป็นเงื่อนไขซึ่งกันและกัน

รู้สึกว่าตัวเองอ่าน Liberalism and Democracy ช้าไปนิด น่าจะอ่านก่อน Escape from Freedom หรือ The Return of the Political สองเล่มหลังเปิดประเด็นว่าบางครั้งเสรีภาพก็ไม่ใช่สิ่งพึงปรารถนา หรือสืบเนื่องมาจากนิยามเชิงลบของมัน (หมายถึงเรานิยามเสรีภาพโดยการเทียบเคียงกับสิ่งอื่นเท่านั้น เช่นเป็น "การปลดเปลื้อง" จากสิ่งจำกัด หรือขุมขัง) ทำให้เราไม่อาจนำหลักเสรีนิยมมาใช้บริหารประเทศได้อย่างเต็มที่

เป็นหนังสือสั้นๆ ที่ดี แต่น่าเบื่อไปหน่อยตรงที่มันส่งเสริม และสนับสนุนความคิดเราเกินไป ถึงแม้ผู้เขียนจะไม่ได้เอ่ยตรงๆ แต่ก็พอจับได้ว่า เมื่อถึงเวลาต้องเลือกจริงๆ บอบบิโอคงเลือก "เสรีนิยม" มากกว่า "ประชาธิปไตย" เล่มหน้าตั้งใจว่าจะอ่านอะไรที่มันขัดแย้งดูบ้างแล้วกัน