ยอกอักษร ย้อนความคิด เล่ม 2 (นพพร ประชากุล)


ยอกอักษร ย้อนความคิด เล่ม 2 นี้ไม่ใช่หนังสือนะครับ แต่เป็นกระเป๋าวิเศษของโดราเอมอน ซึ่งบรรจุ “เทคโนโลยีทางวาทกรรม” ไว้มากมาย ซึ่งไม่มี หรือไม่เป็นที่แพร่หลายในสังคม และถ้าหากนักวิชาการ ศิลปิน หรือปัญญาชนสยามได้มีโอกาสอ่านบทความในหนังสือเล่มนี้ คงช่วยรังสรรค์ผลงานที่เป็นประโยชน์ และช่วยพัฒนาบ้านเราได้มากขึ้น

ยกตัวอย่างเช่นวาทกรรมการต่อต้านอำนาจซึ่งถอดความมาจากบทสัมภาษณ์อาจารย์นพพร อาจารย์ชูศักดิ์ โดยนิตยสาร สารคดี โดยทั้งสองอาจารย์กล่าวว่าในโลกยุคหลังสมัยใหม่ การต่อต้านอำนาจแท้ที่จริงก็คือเสาหรือ “สดมภ์” อย่างหนึ่งที่คอยค้ำจุนอำนาจ ตัวอย่างง่ายๆ เช่น เราบอกว่าทุนนิยมทำลายสิ่งแวดล้อม แต่ขณะเดียวกันสินค้าอะไรก็ตามที่รักษาสิ่งแวดล้อม หรือมีนัยยะ “สีเขียว” ก็จะมีราคาแพงกว่าปรกติ เพราะได้เพิ่มค่าทางสัญญะ คนซื้อสามารถโฉบเฉี่ยวสินค้าไปอวดอ้างได้ว่า ฉันรักป่า เขา ลำเนา ไพรนะจ๊ะ

น่าเสียดายว่าวาทกรรมดีๆ อย่างนี้กลับไม่ค่อยปรากฎในบ้านเรา เมื่อเร็วๆ นี้ได้อ่านบทสัมภาษณ์นักเขียนเพื่อชีวิตท่านหนึ่ง ก็ยังออกมาประกาศปาวๆ ว่า หน้าที่ของศิลปินและนักเขียนคือการต่อต้านผู้มีอำนาจ โดยหาตระหนักไม่ว่าอย่างปรากฏการณ์แดงเหลืองในบ้านเรา ได้แสดงให้เห็นว่าอำนาจคือสิ่งที่ยิ่งต่อต้าน ก็ยิ่งลุกโหม

อีกความคิดหนึ่งซึ่งน่าไตร่ตรองมากคืออิทธิพลของพุทธศาสนาในกระแสปัญญา คนไทยนี้ฟังอะไรมา ไม่ว่าจะเป็นสมัยใหม่ หลังสมัยใหม่ โครงสร้างนิยม วิทยาศาสตร์ หรือเศรษฐศาสตร์ ก็เอะอะพูดทันทีว่า “เหมือนที่พุทธศาสนาสอนไว้เลย” ถ้าเอาวาทกรรมตัวนี้มา “รื้อสร้าง” ตามแนวทางที่อาจารย์นพพรนำเสนอในกระเป๋าวิเศษ นี่คือการที่วัฒนธรรมตะวันออกพยายามครอบงำวัฒนธรรมตะวันตก “เหมือนที่พุทธศาสนาสอนไว้เลย” ก็เท่ากับ “เรื่องแบบนี้พวกฉันรู้อยู่แต่แรกแล้ว” และไปไกลกว่านั้นคือ “ฉันไม่จำเป็นต้องไปศึกษาให้เสียเวลาหรอก” (อุดมธรรม ของศรีบูรพาคือตัวอย่างงานเขียนเชิงพุทธศาสนาที่ตะพัดตะพือไปด้วยชุดความคิดดังกล่าว)

อืม…พูดถึงตรงนี้เราก็ชักไม่ค่อยเห็นด้วยกับตัวเองแล้ว จากการศึกษาโครงสร้างนิยม และปรากฎการณ์วิทยา (phenomenology) เรารู้สึกว่าปรัชญาสองตัวนี้มันมีอะไรเกี่ยวเนื่องกันอยู่กับพุทธศาสนา และคงดีเหมือนกันถ้านักพุทธศาสตร์บ้านเราจะได้มีโอกาสตรวจสอบแนวความคิดของ Husserl หรือ Levi-Strauss ดูบ้าง

ขอจบบทความนี้ด้วยข้อความที่คัดลอกมาจากกระเป๋าวิเศษแล้วกัน
น่าเสียดายไม่น้อยที่ทุกวันนี้การแสวงหาความรู้ของเราตกอยู่ในอาการของความคลั่งไคล้ตัวเอง ต่อต้านตะวันตกสุดขั้ว โดยไม่มีความพยายามที่จะขบคิดหรือฉวยใช้เครื่องมือที่ทำให้เรารู้เท่าทันและไปพ้นจากการตกเป็นอาณานิคมทางปัญญาโดยไม่รู้ตัว

อีกนัยหนึ่ง กระบวนการหลังอาณานิคมศึกษา ที่ตะวันตกต่อต้านอิทธิพลตะวันออก โดยสร้างอัตลักษณ์ทางปัญญาของตัวเองขึ้นมา ท้ายที่สุดก็คือการตกเป็น “อาณานิคมทางปัญญาโดยไม่รู้ตัว” ถ้าไม่รู้จักเดินตามก้นเขาบ้าง เราจะก้าวนำเขาไปได้อย่างไร

4 comments:

nechet said...

helpful hints replica bags online visit our website replica bags buy online Source replica ysl

neeshoo said...

next replica ysl Read Full Report louis vuitton replica see it here Ysl replica

sleeso said...

click this over here now cheap designer bags replica click here now gucci replica handbags go designer replica luggage

mclabo said...

additional hints n7n95i0r11 replica louis vuitton best replica ysl bags k8u40n3f54 useful reference o0b55f2c92 replica gucci replica bags canada f9b27o1f75 replica bags paypal accepted More Info x6e22s8v91 replica bags london