A. Bechdel's "Fun Home: A Family Tragicomic"

Fun Home คือความผิดหวังที่คาดเดาไว้ตั้งแต่ต้น เชื่อว่าหลายคนคงไม่รู้แต่เราเป็นแฟนการ์ตูนญี่ปุ่นเหนียวแน่น อ่านมาตั้งแต่เด็ก จนบัดนี้ก็ยังรู้สึกว่าถ้าให้จัดอันดับหนังสือที่ชอบที่สุดในโลก ในสิบเล่มแรก คงมีนิยายหลุดมาไม่ถึงครึ่ง ตั้งแต่ย้ายมาอยู่ประเทศอเมริกา ความตั้งใจอย่างหนึ่งคือค้นหา และทดลองอ่านการ์ตูนอเมริกัน ซึ่งแฟนๆ เรียกอย่างเท่ๆ ว่า graphic novel ตั้งแต่ Watchmen ซึ่งติดอันดับหนังสือภาษาอังกฤษที่ดีที่สุดร้อยเล่มของนิตยสาร Times จนมา Fun Home ล้วนแล้วแต่เป็นความผิดหวัง

จะเรียก Fun Home ว่าความผิดหวังก็ออกจะเกินไป เช่นเดียวกับให้เปรียบเทียบมันกับ Watchmen ก็ดูเหมือนไม่เข้าพวก ผลงานของเบชเดลมีความใกล้เคียงกับนิยายอย่าง Catcher in the Rye มากกว่า Fun Home นี่แหละ สมราคาแล้วจะถูกเรียกว่า "a truely graphic novel" ("นิยายภาพอย่างแท้จริง")

เบชเดลเป็นเลสเบี้ยน และ Fun Home คืออัตชีวประวัติเธอ ว่าด้วยความสัมพันธ์กับพ่อ ซึ่งผู้เขียนมารู้ภายหลังว่าเป็นเกย์ ครอบครัวเบชเดลทำธุรกิจงานศพ นอกเหนือจากเรื่องเพศที่สาม Fun Home ยังเป็นนิยายที่พูดถึงเรื่องความตาย ส่วนตัวแล้วชอบประเด็นหลังมากกว่าประเด็นแรก

ปัญหาหลักคือการเล่าเรื่อง แต่ละบทจบในตัวเอง เป็นการมองชีวิตวัยเด็กจากแง่มุมต่างๆ แค่อ่านไปสองบทแรก ก็รู้เรื่องราวทั้งหมด ที่เหลือก็แค่ติดตามรายละเอียด ซึ่งใช่ว่าไม่น่าอ่าน แต่เรารู้สึกว่ามันไม่น่าสนใจขนาดนั้น คงอ่านสนุกกว่านี้เยอะ ถ้าแต่ละบทได้เรียนรู้อะไรใหม่ๆ และ narrative มุ่งไปที่ไหนสักแห่ง แทนที่จะย้ำอยู่กับเหตุการณ์เดิม ปัญหาของหนังสือเล่มนี้ก็เหมือนงานเขียนแนวอัตชีวประวัติทั่วไป อันที่จริง ต้องยอมรับด้วยซ้ำว่าการนำเสนอในรูปแบบ graphic novel ถือว่าเหมาะสมสุดแล้ว คิดเล่นๆ ว่าถ้าเป็นนิยาย คงอ่านไปด่าไป เผลอๆ ไม่จบด้วยซ้ำ

จุดเด่น (ซึ่งกลายเป็นจุดด้อย) ที่สุดของ Fun Home คือการที่เบชเดลอิงแต่บทบนมุมมอง และแนวคิดจากนักเขียนคลาสสิคตั้งแต่กามู เพราว์ส ฟิซเจอรัล จนถึง ไวล์ด รู้สึกว่า "พยายาม" มากๆ แทบกลายเป็น "อวดฉลาด" อยู่แล้ว เหมือนกับคนเขียนตะโกนบอกว่า "เห็นไหม การ์ตูนเรื่องนี้มีพูดถึงเจมส์ จอยซ์ด้วย ไม่ใช่ขี้ๆ นะเฟ้ย!"

ตั้งแต่วัฒนธรรมญี่ปุ่นเข้ามามีบทบาทในโลกตะวันตก เหมือนๆ การ์ตูนฝรั่งกำลังเดินผิดทางยังไงไม่รู้ ยิ่งพยายามทำ "การ์ตูน" ให้กลายเป็น "นิยายภาพ" เท่าใด ก็ยิ่งห่างไกลจากหัวใจของสื่อชนิดนี้ไปเท่านั้น