ความขัดแย้งของเหตุการณ์ (conflict of events)

รุ่นพี่เราถามว่าความขัดแย้งในประเทศไทยตอนนี้มีสาเหตุมาจากความเห็นต่าง และการไม่ยอมรับความคิดของผู้อื่นใช่หรือไม่ (conflict of ideas) เมื่อเรามาใคร่ครวญคำถามของแกดีๆ คำตอบของเราคือไม่ใช่ ปัญหาของประเทศไทยไม่ได้มาจากความขัดแย้งทางความคิด แต่เป็นความขัดแย้งของเหตุการณ์ (conflict of events) การสลายกลุ่มผู้ชุมนุมในวันที่ 10 เมษายน มีความเป็นไปได้สูงว่าต้นเหตุของการปะทะและบาดเจ็บล้มตายส่วนหนึ่งมาจาก “มือที่สาม” ซึ่งยิงอาวุธเข้าไปในหมู่เจ้าหน้าที่และผู้ชุมนุม เราคิดว่าเหตุการณ์นี้เป็นภาพสรุปของประเทศไทยช่วงสี่ห้าปีที่ผ่านมา คำถามคือมือที่สามเป็นใคร เขาทำแบบนี้เพื่ออะไร และจะได้ประโยชน์อะไรจากเหตุการณ์นี้บ้าง

คำตอบคือไม่มีคำตอบ สังคมไทยไม่ได้ซื่อขนาดจะเหมารวมอีกแล้วว่ารัฐบาลหรือผู้ชุมนุมฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเป็นผู้ก่อเหตุ ดังนั้นจึงไม่มีเทวดาหน้าไหนจะคาดเดาได้ว่ายิงกระสุนเข้าไปแล้ว ผลที่เกิดขึ้นจะเป็นประโยชน์หรือโทษกับตัวเอง การยิงปืนเป็นเพียง “เหตุการณ์” ซึ่งไม่มีเหตุผลหรืออุดมคติอะไรมารองรับ ถึงจะฟังดูน่าเศร้าแต่คนที่พลีชีพ ทั้งฝ่ายเจ้าหน้าที่และพลเรือน ก็พลีชีพเพื่อเซ่น “เหตุการณ์” ล้วนๆ

อีกกรณีหนึ่งที่ชวนขบคิดคือการตะลุยปิดสื่อของรัฐบาลตั้งแต่วันที่ 8 เมษายน จริงๆ แค่ปิดสื่อก็ถือว่าผิดหลักประชาธิปไตยแล้ว หากจะมีคนออกมาโวยวายเรื่องเสรีภาพในการสื่อสารก็น่าจะเป็นคำค้านที่หนักแน่นพอ กระนั้นปฏิกิริยาสะท้อนกลับของกลุ่มคนเสื้อแดงคือ “ถ้าจะปิดพีเพิลแชแนล ก็ต้องปิดเอเอสทีวีด้วย!” คำกล่าวนี้ไม่ได้อ้างอิงหลักการอะไรเลย แต่อ้างอิง “การคงอยู่ของเอเอสทีวี” ซึ่งต้องถือว่าเป็น “เหตุการณ์” อีกเช่นกัน (เพราะอุดมคติของสถานีทีวีช่องนี้คือ “สื่อไม่ใช่กระจกสะท้อนความจริง แต่เป็นโคมประทีปส่องให้เห็นถูกผิด” ซึ่งเอาไปถกเถียงกับใครที่ไหนก็คงโดนเขาหัวเราะเยาะ)

คำว่า “สองมาตรฐาน” ซึ่งยกกันขึ้นมาอย่างหนาหูในช่วงนี้ ก็มีพื้นความคิดมาจาก “ความขัดแย้งทางเหตุการณ์” นี่แหละ

น่าเศร้าที่ความวุ่นวายในประเทศไทย ณ ช่วงเวลานี้ล้วนมาจากเหตุการณ์อันหาที่มาที่ไปไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นการยึดสนามบิน กรณีเขาพระวิหาร (ล่าสุดก็เพิ่งเปิดให้นักท่องเที่ยวไทยเข้าชมเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น) เมษาเลือดปี 2551 หรือกระทั่งรัฐประหารเองก็ตาม (ต้องไม่ลืมว่ารัฐประหารคราวนี้ต่างจากเมื่อยี่สิบปีที่แล้ว ในสมัยนั้นรัฐบาลชาติชายเป็นรัฐบาลแรกที่มาจากการเลือกตั้ง วาทกรรมการแยกอำนาจฝ่ายปกครองและฝ่ายทหารยังไม่แข็งแรง การรัฐประหารจึงยังพอมีอุดมการณ์มาสนับสนุน)

ถ้าจะเปรียบเทียบให้เข้าใจง่ายขึ้น พรรคเดโมแครตและรีพับลิกันของอเมริกานั้นมีจุดยืนทางการเมืองที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน รีพับลิกันเชื่อในตลาดเสรีและรัฐบาลขนาดเล็ก ขณะที่เดโมแครตเชื่อว่ารัฐบาลจำเป็นต้องควบคุมบางกลไกเพื่อให้ตลาดดำเนินไปอย่างยุติธรรม นักการเมืองที่มาจากสองพรรคนี้ก็จะดำเนินนโยบายสอดคล้องกับสิ่งที่ฐานมวลชนของเขาเชื่อ ลองมาเทียบกับในเมืองไทยดู ไม่ถึงสองอาทิตย์ หลังจากคุณอภิสิทธิ์ขึ้นเป็นนายก แกก็อัดเม็ดเงินเข้าต่างจังหวัด ซึ่งแทบไม่ต่างจากนโยบายประชานิยมของคุณทักษิณเลย (พูดให้สละสลวยคือ จริงๆ แล้วคุณอภิสิทธิ์ก็พยายามแก้ไขปัญหาความยากจนในต่างจังหวัดอยู่เหมือนกัน)

สงครามผู้ก่อการร้าย สงครามเย็นและสงครามโลกครั้งที่สองคือตัวอย่างของความขัดแย้งทางอุดมการณ์ เมื่อโลกถูกแบ่งเป็นค่ายอิสลาม ค่ายฟาสซิสต์ ค่ายคอมมิวนิสต์ และค่ายประชาธิปไตย แต่ก่อนหน้านั้น เรามีสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง ซึ่งจวบจนปัจจุบันนี้ก็ยังถกเถียงกันได้ไม่รู้จบว่าสาเหตุคืออะไรแน่ นอกจาก "เหตุการณ์" การสังหารมกุฏราชกุมารของออสเตรีย

เมื่อรู้ว่าปัญหาไม่ได้มาจากอุดมการณ์หรือความเชื่อ แล้วเราจะแก้ไขความขัดแย้งในวันนี้ได้ด้วยวิธีใด อย่างแรกก็คือต้องเข้าใจก่อนว่าการตั้งโต๊ะเพื่อสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดนั้นไม่มีประโยชน์อะไร เพราะหลักการที่ทั้งสองฝ่ายยึดมั่นนั้นเป็นหลักการเดียวกันคือ “ประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข” และแน่นอนยิ่งกว่านั้นคือการยัด "หลักการ" เข้าปากอีกฝ่ายไม่ช่วยให้อะไรดีขึ้นมา ("เสื้อแดงจงใจล้มสถาบัน!" "อภิสิทธิ์ปกป้องอำมาตย์!" "เสื้อเหลืองสนับสนุนรัฐประหาร!")

เมื่อปัญหาอยู่ที่เหตุการณ์ก็ต้องแก้ด้วยเหตุการณ์ ต้องสร้างเหตุการณ์อะไรสักเหตุการณ์หนึ่งเพื่อนำประเทศออกจากความวุ่นวาย (ยุบสภาก็คือหนึ่งในเหตุการณ์นั้น) เมื่อหัวค่ำก็เพิ่งมี “เหตุการณ์” เกิดขึ้น นั่นก็คือการยุบพรรคประชาธิปัตย์ ซึ่งก็เกิดขึ้นมาอย่างงงๆ ทั้งกองเชียร์สองสีก็ยังงงๆ ว่ามาจากไหน มาทำไม และมาอย่างไร ต้องติดตามดูกันต่อไปว่าเหตุการณ์นี้จะมาคลายหรือยิ่งขมวดปมให้ประเทศชาติยุ่งเหยิงไปอีก