E.T.A. Hoffmann's "The Golden Pot and Other Tales"


สนุกมั่กๆ ๆ กับ The Golden Pot and Other Tales ฮอฟมันเมพสุดๆ ที่เอาขนบการเขียนนิยาย มาปรับใช้กับนิทาน สร้างเรื่องมหัศจรรย์ชวนพิศวง ที่มีรูปแบบการนำเสนอซับซ้อน ชวนติดตามในขณะเดียวกัน

เล่มนี้ประกอบด้วยเทพนิยายขนาดสั้นสองเรื่อง และขนาดยาวอีกสามเรื่อง The Golden Pot ได้รับการยกย่องว่าเป็นผลงานชิ้นเอกของฮอฟมัน ว่าด้วยความรักระหว่างหนุ่มซื้อบื้อ และงูสาว กับเรื่องนี้เราเฉยๆ มันน่าสนใจในเชิงสัญญะ และในแง่ว่ามันเป็นพื้นฐานของนิทานฮอฟมันเรื่องอื่นๆ มากกว่าคุณค่าในตัวมันเอง

เรื่องที่เราชอบที่สุดเป็นนิทานสยองขวัญขนาดสั้น The Sandman ว่าด้วยความรักระหว่างหนุ่มนักศึกษาและ "โอลิมเปีย" ลูกสาวผู้ลึกลับและเงียบงันของศาตราจารย์ ในเชิงโครงสร้าง นิทานเรื่องนี้ "เกะกะ" มากๆ เพราะมันประกอบด้วยสามส่วนที่เหมือนไม่ได้เกี่ยวเนื่องอะไรกันนัก แต่ธีมของแต่ละตอนไหลเวียนหล่อเลี้ยง ทำให้ไคลแมกซ์เรื่องสุดท้าย (ซึ่งจริงๆ แล้วเดาตอนจบได้ไม่ยากเลย) กลายเป็นเรื่องชวนขนลุกขนพองได้อย่างไม่น่าเชื่อ

ฮอฟมันประยุกต์เทคนิค "Counterpoint" ในดนตรีคลาสสิคมาใช้กับงานเขียนของเขา (หมายถึงการที่เมโลดีสองบรรทัดล้อและข่มกันไปมา) เราสามารถอ่านนิทาน/นิยายของเขาเป็นเรื่องแนวสัจนิยม และตีความสัญลักษณ์ทั้งหมดว่าหมายถึงสิ่งนั้นสิ่งนี้ หรือจะมองเห็นความเหนือธรรมชาติในทุกปรากฏการณ์ก็ไม่ผิด ซึ่งการตีความทั้งสองแบบอย่างพร้อมเพียงกันช่วยสร้างเสน่ห์ให้กับงานเขียนชุดนี้

อีกเรื่องที่เราชอบมากๆ คือตำนานรักดอกกระบองเพชรและดอกลิลลี หรือ Master Flea ฮอฟมันสลับมุมมอง ประกอบสร้างเหตุการณ์จากตัวละครตัวนู้นตัวนี้ ทิ้งคนอ่านไว้ในความงงงันช่วงต้นๆ ก่อนจะค่อยๆ เปิดเผยเรื่องราว เรื่องเล่าธรรมดาๆ ว่าด้วยชายหนุ่มผู้โชคดีและเทวดาคุ้มครองจึงออกมาสนุกสนามและชวนติดตาม นิทานเรื่องนี้ยังมีนัยยะแปลกๆ ของการกลับชาติมาเกิด ซึ่งไม่ค่อยพบเห็นในนิทานตะวันตก เสียดายเล็กน้อยกับตอนจบที่เหมือนจะแบ่งขาวดำชัดเจนไปนิด ตัวเองของเรื่องที่เป็นคนดีและประสบแต่โชคดีจึงลงเอยอย่างสุขสันต์ ever after ส่วนคู่พระรองนางรองที่มีสีสันมากกว่า แพ้พ่ายจนสูญเสียชีวิตไป (แต่ในทางกลับกันก็ได้กลายเป็นตำนาน ซึ่งนี่อาจจะเป็นการ "เกลี่ย" รางวัลและบทลงโทษของฮอฟมันแล้วก็ได้)

No comments: