P. L. Knox's "Cities and Design"

หมายเหตุ: ขอพักจากความสนุกสนานของการอ่านและวิจารณ์เรื่องสั้น กลับมาพูดถึงหนังสือฝรั่งดูบ้าง

Cities and Design ประกาศตัวเองว่าเป็นบทนำสู่ศาสตร์แห่งการวางผัง รู้จัก และเข้าใจเมือง ซึ่งหนังสือเล่มนี้ก็ทำหน้าที่นั้นได้ดีในระดับหนึ่ง มันพูดถึงประวัติศาสตร์ของการวางผังเมือง ตั้งแต่อดีตกาล ห้าหกร้อยปีที่แล้ว ผ่านยุคเรอเนซองค์ เข้าสู่กลางศตวรรษที่ 19 ช่วงสงครามโลก จวบจนปัจจุบัน นอกจากนี้นอคยังไม่ละเลยที่จะพูดถึงแง่มุมทางเศรษฐศาสตร์ที่มาพร้อมกับความเชื่อของการวางผังเมืองในแต่ละยุคสมัย (เพราะเราไม่อาจปฏิเสธได้ว่าเมืองคือ "สิ่งมีชีวิตทางเศรษฐศาสตร์" ที่เติบโตขึ้นมาเพื่อรับมือ ตอบสนอง ความต้องการทางเศรษฐศาสตร์ของมนุษย์)

ประเด็นข้างบนไม่ได้แปลกใหม่อะไร แต่นอคใช้คำๆ หนึ่งที่เราว่าน่าสนใจดี นั่นคือ "ระบบนิเวศน์วิทยาของเมือง" คำว่านิเวศน์วิทยาในที่นี้ไม่ได้หมายถึงสิ่งแวดล้อม สิ่งมีชีวิต แต่หมายถึงอาชีพ การงาน เมืองที่ดีคือเมืองที่นำเอาคนจากหลากอาชีพ มาอยู่ใกล้กัน เพื่อสร้างการเชื่อมต่อระหว่างบริษัท นอคอธิบายว่าบริษัททุกวันนี้หวังพึ่งพิงตัวแปรชนิดใหม่ นั่นคือเส้นสายอันเกิดจากการพบปะสังสรรค์แบบไม่เป็นทางการระหว่างคนในสัมมาอาชีพใกล้เคียงกัน ความสัมพันธ์แบบนี้จะเกิดขึ้นได้แต่เฉพาะในเมือง ที่ที่ผู้คนมากมายมาอยู่รวมกันในอาณาบริเวณแคบๆ อย่างแน่นหนา

จริงๆ แล้วแทบทุกอาชีพจะได้รับประโยชน์จากระบบนิเวศน์วิทยาทั้งนั้น แต่วงการที่นอคให้ความสำคัญสุดคือแฟชั่นและการออกแบบ (เป็นที่มาของชื่อหนังสือ) อาชีพเกี่ยวกับการออกแบบนั้น เราไม่มีทางรู้ได้เลยว่าผลงานของเราจะมีเสียงตอบรับอย่างไร การจับทิศทางของแฟชั่น การที่ผู้ผลิต ผู้จำหน่าย และผู้บริโภคได้มาวนเวียนอยู่ในพื้นที่เดียวกัน คือตัวแปรสำคัญที่ทำให้เมืองหลวงคือศูนย์กลางแห่งแฟชั่นและการออกแบบ (ขณะเดียวกันนอคก็พูดถึงอิทธิพลของการออกแบบต่อความเปลี่ยนแปลงของเมืองด้วย โดยเน้นหนักไปที่การออกแบบทางสถาปัตยกรรม)